Zelfdiscipline en motivatie in topsport: de kip en het ei?

Jij het nieuws, wij een tikkie!

Het is altijd positief als je manier van werken wordt bevestigd en onderstreept in een wetenschappelijke studie. Het gaat hier om een studie van Gro Jordalen van de Norwegian School of Sport Sciences. Zij deed onderzoek onder wereld-, olympische en nationale kampioenen in de leeftijd van 16 tot 20 jaar.

De belangrijkste vraag was wat belangrijker is: zelfdiscipline of motivatie en de relatie tussen deze twee elementen. Een belangrijke uitkomst was het weerstaan van verleidingen. Ga je na een dag werken of school relaxen, met vrienden weg of heb je de discipline om je trainingsprogramma te volgen en nee te zeggen tegen de dingen die de meeste van je leeftijdsgenoten doen. Er is een duidelijke relatie tussen het hebben van plezier in de training en het kunnen weerstaan van deze verleidingen. Daarmee kom je op de eerste vuistregel die wij hanteren in onze training: het moet leuk zijn en je moet op een training kunnen lachen.

Gro's bevindingen waren dat hoe gemotiveerd deze sporters waren in een periode van 10 weken werd bepaald door hun zelfdiscipline. In kortere periodes tot vijf weken was het andersom: zelfdiscipline werd bepaald door motivatie. Haar conclusie was dan ook dat op korte termijn sporters heel erg veel discipline moeten hebben om gemotiveerd te blijven en op de lange duur maakt het gemotiveerd zijn het makkelijker om gedisciplineerd te blijven.

Ook dit zijn onze bevindingen op OroDenmark: de spelers zijn de eerste weken zeer gemotiveerd en hebben een goede zelfdiscipline, komen op tijd voor de training, hebben hun kamer op orde en zijn actief op en naast de baan. Minder gemotiveerde spelers verliezen na deze tijd deze zelfdiscipline en worden slordig met tijden, hun kamer verandert in een zwijnenstal en ze worden minimalisten op de training. De bereidheid om extra dingen te doen verdwijnt.

Bij ons hebben we ook nog eens de ervaring dat meisjes beter zijn in zelfdiscipline dan dat jongens dat hebben. Het verschil tussen jongens en meisjes werd in het onderzoek niet bekeken.

Ook wilden ze in het onderzoek kijken naar het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivering in relatie tot een sporters burnout. Als sporters worden gedreven door extrinsieke motivatie zoals ouders, sociale druk en prijzengeld dan is de zelfdiscipline veel sneller verdwenen dan wanneer ze worden gedreven door intrinsieke motivatie zoals plezier in de sport.

Spelers die door extrinsieke motivatie worden gedreven zijn veel meer vatbaar voor een sporters burnout dan spelers die door intrinsieke motivatie worden gedreven.

Naast het onderzoek onder 16- tot 20-jarigen was er ook een onderzoek onder vijf 23- tot 32-jarige wereld- en olympische kampioenen over blind vertrouwen in je coach. Hen werd gevraagd wat ze anders zouden doen als ze terugkijken op hun sportcarrière met betrekking tot hun motivatie en zelfdiscipline. In hun jonge jaren werd hun motivatie gedreven door intrinsieke elementen zoals plezier in de sport en dat bepaalde hun motivatie. Later toen het winnen meer belangrijk werd, veranderde de motivatie naar meer extrinsieke motivatie omdat de sporters meer gingen kijken naar wat ze moesten doen om te winnen.

In dit gedeelte lees ik mijn visie op het feit dat winnen niet belangrijk is als jeugdspeler. Het mag maar het hoeft niet. Dat is ook wat het onderzoek ondersteunt: winnen is een extrinsieke motivatie die dan weer kan leiden tot een sporters burnout. Iets wat we in de praktijk maar al te vaak zien gebeuren.

En nu komen we tot het meest belangrijke gedeelte van mijn opvatting over training van jeugdspelers. Want wat zeggen de vijf wereld- en olympische kampioenen over het blind volgen van je coach? Het is makkelijk om blind vertrouwen te hebben in je coach als je jong bent. Het geeft een snelle ontwikkeling, maar ik wou dat we meer onze stem hadden laten horen waardoor we het trainingsprogramma beter op onszelf hadden kunnen afstemmen en we veel meer zelfstandige motivatie hadden gehad.

Ik ben zolang als dat ik trainer ben geweest een voorstander geweest van spelers die zich kritisch opstellen tegenover hun coaches. Een speler/coach relatie is er een van wederzijds respect en van samenwerking, maar hierover kan ik ook nog wel een paar stukjes schrijven.

Neem dit onderzoek bij de hand en ga eens kijken hoe het beleid van jouw sportbond voldoet aan de conclusies van dit onderzoek. Ik heb de lijnen al lang geleden getrokken, maar mijn conclusie hoef je niet over te nemen: trek je eigen conclusie maar.

Dit artikel is vrij vertaald uit het Deens / Noors en voorzien van eigen op en aanmerkingen door Ron Daniëls.

Een publicatie van Gro Jordalen die raakt aan dit onderwerp: "Exhaustion Experiences in Junior Athletes: The Importance of Motivation and Self-Control Competencies".