Tactisch voordeel met een minimale fysieke inspanning

Jij het nieuws, wij een tikkie!

Ik kan me als trainer niet van de mening ontdoen dat 99% van de spelers de service alleen maar zien als de start van een rally. Er wordt in mijn ogen totaal geen gebruik gemaakt van de gedachte dat er ook een tactisch voordeel in zou kunnen zitten. En dat is nu juist waar ik het in dit stukje over wil hebben.

Je zult zien dat een nieuwe wereld opengaat over hoe je naar de service kan kijken. In enkel heb je al wel een verandering gezien, voornamelijk bij de heren dan. In de herenenkel hebben de overgang van de hoge service naar de korte service nog niet zo lang geleden meegemaakt. Een korte service om niet direct de aanval en het initiatief af te geven. Zeker met het aanpassen van het puntensysteem was dit een belangrijke evolutie. In dubbel wordt er al sinds mensenheugenis kort geserveerd, maar het tactische aspect wordt nog vergeten.

Het is hoofdzakelijk in dubbel dat je een enorm tactisch voordeel kan creëren. Serveren wordt zo dan ook veel meer dan 'gewoon ervoor zorgen dat de shuttle zo laag mogelijk over het net erover vliegt, en dan liefst binnen valt'.

Als je nu het merendeel van de dubbels in België en Nederland bekijkt, merk je dat de korte service bijna altijd dezelfde is. Er wordt niet gevarieerd, noch op het gebied van snelheid, richting of afstand. Als je een service hebt ontvangen, weet je met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid waar er 80% van de volgende services zal komen. Je moet er maar eens op letten in je volgende wedstrijden.

Vroeger, als je al op service dubbel trainde, werd er gezegd: zie dat hij zo plat mogelijk over het net komt, liefst naar de T. Zo verklein je de hoeken van de tegenstander. Hoe nipt je service dan ook over het net gaat, je tegenstander zal snel doorhebben dat je steeds dezelfde service gebruikt. Altijd naar de T en geen variatie. De enigste variatie die je aangeleerd kreeg was om te flicken, liefst naar de buitenkant (de langste weg) zodat je het minst kans maakt dat je flick buiten gaat.

Eerst de nadelen van de eentonige service kort rechtdoor naar de T:

• Je speelt expliciet op een 'hand' van de tegenstander. Hiermee wil ik zeggen dat hij geen enkele twijfel heeft tussen forehand of backhand. Serveer je even kom je duidelijk in zijn backhand terecht, serveer je oneven, in zijn forehand (bij rechtshandige spelers).
• De tegenstander heeft dan wel geen uitgesproken hoeken, maar kan wel elke hoek even gemakkelijk aanspelen. Met andere woorden je hebt geen flauw idee wat hij gaat doen. Hij kan de shuttle even gemakkelijk links, rechts als gewoon rechtdoor spelen. Anticiperen en hoeken uitsluiten is quasi onmogelijk.
• Zoals reeds aangehaald weet je tegenstander al op voorhand waar je service gaat komen. Als ontvanger vind ik dat natuurlijk prima. Zo kan ik aan de hand van de positie van de serveerder en zijn partner al op voorhand bepalen waar ik de return ga willen spelen.

Op deze manier maak je het voor de tegenstander een pak eenvoudiger om een return te spelen. Terwijl het niet eens zo moeilijk is om hem het met je service echt moeilijk te maken. Door voldoende en gepast te variëren kan je:

• Je tegenstander verwarren.
• Zelf grotendeels bepalen waar de return komt.
• Je tegenstander demotiveren.

We zullen hierop dieper ingaan en de mogelijkheden van een goede, gevarieerde service aanhalen. We onderscheiden twee variaties, de service van de even serveerkant en de service vanuit de oneven serveerkant.

DEEL 1: Even serveerkant

De tegenstander kan drie posities innemen wanneer hij klaar staat voor een return. Hij kan teveel naar buiten staan (A), teveel naar het midden (B) of juist er tussenin (C).

POSITIE A: tegenstander staat teveel naar de zijlijn

Hierdoor laat hij dus een opvallend veel ruimte long-line voor een flick rechtdoor. Hou de service strak en zelfs ook niet te ver (zo verminder je de kans dat hij te ver gaat). Niets verplicht je ook om zelf helemaal tegen de middenlijn te gaan staan, als je twintig centimeter van de lijn gaat staan, geef je jezelf meer ruimte om de flick long-line te spelen. Je staat klaar en je wil serveren en je merkt dat de ontvanger ruimte laat long-line, ga dan bij de volgende service (van op het even serveervak) een beetje verder van het midden staan en serveer dan pas long line. Wil je toch direct gaan voor die flick long-line, gaat het natuurlijk niet om per direct twintig centimeter van de middellijn weg te stappen. Dit valt uiteraard te hard op en doet je verrassingseffect verdwijnen als sneeuw voor de zon. Wat je wel nog kan proberen is even achteruit stappen, doen alsof je een zweetdruppel net boven je oog wegveegt en dan als je terug gaat klaar staan, wel twintig centimeter verder van de lijn gaat staan om te serveren. Je stap opzij camoufleer je met het zweet-wegveeg-verhaal. Zo heb je meerdere excuses natuurlijk: even hoesten, nestels vast doen, snaren op zijn plaats steken, een zo gezegde mug of vlieg rond je... maar stap niet gewoon opzij want dan ben je 90% van je slag / verrassing al kwijt.

Als je deze flick speelt en hij is naar behoren, dan speel je buitenom de flight corridor van je tegenstander. Hij moet extreem round the head gaan spelen om nog bij de shuttle te kunnen. Voornamelijk omdat de ontvanger vooral anticipeert op een voor-achter beweging en geen zijdelingse bijstelling (de enige zijdelingse die hij eventueel verwacht is een flick naar buiten). Door de extreme correctie naar zijn round the head is het bijna onmogelijk om de shuttle naar rechts terug te spelen (standpunt van de ontvanger) en komt de shuttle dus gewoon terug naar de positie van de serveerder (cross). Je weet dit dus en bent hier op voorbereid. Afhankelijk van de positie van de tegenstander kan je dus je derde slag gaan kiezen. Je kan dit meestal zelfs al weten nog voor je serveert. Staat de medespeler bij ontvangst meer naar voren of naar achter? Dan kies je dus voor een kort cross (die je dan mee opvolgt) of een long-line flat defence (die je ook naar voren opvolgt).

POSITIE B: tegenstander staat teveel naar het midden

Hierdoor laat hij een de opening aan de zijkant van de baan. Ideaal om daar te serveren. Door hier te gaan serveren moet de tegenstander plotseling een zijdelingse beweging gaan maken terwijl hij gefocust is op een voorwaartse (of eventueel achterwaartse) beweging. De ontvanger zal verrast zijn, een zijdelingse correctie moeten uitvoeren en de shuttle meer naast hem dan voor hem kunnen nemen. Dit beperkt zijn returnopties aanzienlijk, maar hierover later meer, eerst gaan we de service zelf behandelen.

Alles draait hier om het verrassingseffect. Je wil dus zo lang mogelijk verbergen dat je een kort-cross service gaat slaan. Indien je de positie van je lichaam en je racketblad gaat wijzigen (en meer gaat roteren naar de zijkant – naar waar je de shuttle wil slaan) zal dit overduidelijk zijn en zal de tegenstander op zijn minst vermoeden dat je iets van plan bent in die richting. Zo verlies je dus je grote voordeel. We kunnen dit eenvoudig oplossen door niet de positie van ons racket en ons lichaam te wijzigen maar wel de positie van onze shuttle. We draaien de shuttle simpelweg 90° counterclockwise. Zodat de veren wijzen naar de plaats waar we de shuttle willen spelen, de linkerkant in dit geval. Door op deze manier te slaan (je moet wel de top eerst raken, is überhaupt verplicht en anders werkt het ook niet) zal de top, het zwaarste punt van de shuttle, een bocht van 180° maken en dus over de veren draaien om zo naar links te vliegen. Aan de racketbeweging verandert amper iets. Je slaat gewoon rechtdoor zoals je naar de T zou serveren. Je kan in de slag een minimale aanpassing doen naar links om de shuttle tot op de zijlijn te krijgen en zo een felbegeerde ace te slaan.

Mede door de verrassing (verwacht voor-achter en moet nu zijdelings) zal hij met een uitgestrekte arm naar de shuttle moeten gaan en de shuttle naast hem moeten nemen. Dit beperkt zijn cross mogelijkheden, waardoor hij dus quasi beperkt is tot het rechtdoor spelen. Het is pas wanneer je deze service te veel gaat gebruiken (waardoor het verrassingseffect verdwijnt) of wanneer je tegenstander zijn eigen positie gaat aanpassen dat een eventuele cross return gespeeld zal worden.

Wanneer je een goede cross kort service speelt op het goede moment, kan je je hier op instellen en dus meebewegen naar waar je de shuttle gaat verwachten (rechtdoor dus). Hier kunnen we ook nog een onderscheid maken. Op hoger niveau zie je steeds meer dat het de achterspeler is, en dus niet de serveerder, die deze service zal opvolgen. De reden hiervoor is dat je dus beide naar voren wil geraken in de dubbel en omdat je partner deze return gaat beantwoorden sta je beide aan het net. Het is natuurlijk wel belangrijk dat je partner van te voren weet welke service je gaat slaan, zodat hij zich hierop kan instellen. Maar voor alle spelers die niet tot de top 50 behoren kan je als serveerder gewoon je korte cross service zelf opvolgen.

POSITIE C: speler laat geen hoeken

Het kan zijn dat de ontvanger net daar staat waar je eigenlijk geen hoek krijgt cross en ook geen echte long-line kan spelen. Of je hebt ze al zoveel gebruikt dat het effect niet meer groot genoeg is. Dan heb je nog altijd een extra wapen met je service. Het is even zoeken maar de return is het meer dan waard. De return slag in dubbel is dikwijls een kwestie van honderdsten van seconden waarop beslissingen gemaakt moeten worden. Hier is dus geen ruimte voor twijfel, gewoonweg omdat twijfelen te veel tijd kost. Als je je tegenstander dus niet kan verrassen door in vrije ruimte te spelen, wil je dat hij begint te twijfelen tijdens zijn return.

De beste manier om dit te doen is te serveren tussen zijn forehand en backhand. Dit punt is spelergebonden en het vraagt altijd even zoeken om per speler te bepalen waar dat punt exact ligt (op termijn lukt dit je na twee services). Een goed uitgangspunt is steeds de schouder van de ontvanger. Dat is altijd de eerste plaats waar ik serveer en afhankelijk van de manier waarop hij naar zijn shuttle beweegt kan ik verder zoeken.

Het voordeel is dat een speler moet gaan kiezen, neem ik de return in forehand of in backhand. Ook al twijfelt hij hier maar een tiende van een seconde aan, wil dit zeggen dat:

• Er sluipt twijfel in zijn slag.
• Hij minstens een tiende van een seconde later zal zijn en dus minder snel, en minder hoog op de shuttle. Veelal is dit het verschil tussen een shuttle neerwaarts (aanvallend) spelen of omhoog (verdedigend).
• Een niet ideale positie voor de shuttle waardoor hij zijn slag (of zelfs positie van schouder of elleboog) lichtjes moet gaan corrigeren en dus een niet gekende slag (positie) moet uitvoeren waardoor de foutenlast (onnauwkeurigheid) hoger zal liggen.

Het leukste hieraan is nog dat veel spelers niet beseffen wat er gebeurt. Ze geraken wel gefrustreerd en zoeken de oorzaken van hun mindere returns bij zichzelf. Ze beginnen aan zichzelf te twijfelen en gaan van alles proberen. Echter zijn er maar weinig spelers die de oorzaak kunnen achterhalen en dit terug kunnen brengen tot de plaatsing van de service. Met als gevolg dat ze zich hier de ganse wedstrijd niet aan aanpassen en je dus rustig verder kan serveren, tussen hun forehand en backhand.

Volgende week volgt deel 2: dubbelservice vanaf de oneven kant.